به گزارش روابط عمومی دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی ایران، به مناسبت روز جهانی محیط زیست 16 خرداد 1403 با توجه به رابطه نزدیک و تعامل مرکز آلودگی هوا دانشکده و گروه مهندسی بهداشت محیط با محیط زیست، با همکاری رئیس مرکز آلودگی هوا دکتر رسول یاراحمدی و مدیر گروه مهندسی بهداشت محیط دکتر عماد دهقانی فرد در خصوص اقدامات و عملکردهای واحدهای مذکور در سال جاری 1403 و سال گذشته 1402 گزارشی تهیه شد که به شرح ذیر است.

مرکز تحقیقات آلودگی هوا در سال گذشته و نیز در سال جاری اقداماتی جامع و گسترده در زمینه محیط زیست و بهبود کیفیت هوا با تاکید بر همکاری‌های بین‌سازمانی و پژوهش‌های نوآورانه انجام داده و خواهد داد. طرح‌هایی که در سال گذشته در این راستا انجام شده عبارتند از:

1. طراحی، ساخت و ارزشیابی دیوار سبز فعال در کاهش آلاینده های داخلی در راستای توسعه و بهبود سیستم های طبیعی کنترل و کاهش مواجهه با آلاینده‌ها.

2. بررسی راندمان فناوری هیبریدی کوآکسیال سیم-صفحه در مینی الکتروسیکلون در راستای توسعه و بهبود سیستم های کنترل آلودگی هوا در محیط های بسته

3. طراحی و اعتبارسنجی پرسشنامه سواد سلامت خودمراقبتی در هنگام آلودگی هوا

4. سیستم از بین برنده عوامل بیماری زا در محیط های بسته: در محیط ها و مراکز بهداشتی- درمانی، تعویض هوا برای کنترل ذرات هوابرد آلوده به عوامل پاتوژنیک کافی نبوده و ایجاد اختلاف فشار برای جلوگیری از شیوع آلاینده ها در داخل فضاهای مراکز سلامتی و همچنین جداسازی فضاهای پاک از سایر فضاهای کمتر پاک ضروری است.

در این مطالعه، سامانه حذف عوامل پاتوژن مبتنی بر تلفیق سه تکونولوژی پلاسمای سرد، UVGI و شیمیایی مورد بررسی قرار گرفت. برای بررسی کارآیی آن برای ویروس ها و باکتری ها، ویروس SARS-CoV-2 موجود در قطرات تنفسی و سایر ذرات هوابرد اطراف منطقه تنفسی فرد ناقل بیماری کووید-19 و دو نوع باکتری اشیریشیاکلی و استافیلوکوکوس اورئوس هوابرد شده مورد آزمایش قرار گرفتند.

این سامانه بر اساس مکانیسم محصورسازی و ایزولاسیون منبع انتشار قطرات تنفسی فرد بیمار و در نتیجه جمع آوری قطرات تنفسی و جلوگیری از انتشار آن به فضای اطراف بیمارستان، ریسک مواجهه سایر افراد اعم از کادر درمان، بیماران مشکوک به کووید-19 و مراجعه کنندگان را کاهش می دهد.

براساس نتایج آنالیز نمونه ها به روش  PCR، قبل و بعد از به کارگیری سامانه، حذف کامل و 100 درصد عوامل پاتوژن SARS-CoV-2) ، اشیریشیاکلی و استافیلوکوکوس اورئوس) گزارش شد. با توجه به این نتایج، سامانه جهت بخش های مراقبت ویژه بیمارستانی، دفاتر، ادارات و سایر فضاهای تجاری قابل استفاده است.این طرح در سال 1402 به عنوان طرح اثرگذار برتر از سوی دانشگاه معرفی شد.

5. تولید محصولات فناورانه از قبیل امکان سنجی طراحی و ساخت دستگاه پیتوت تیوب نوع اس و طراحی و ساخت دستگاه غلظت ساز استاندارد بخارات و حلال های آلی فرار BTEX

برای سال جاری نیز اقدامات مورد نظر شامل چندین طرح تحقیقاتی و برنامه‌های همکاری بین‌بخشی هستند که در زیر به تفصیل بیان می‌شوند:

مرکز تحقیقات آلودگی هوا در سال جاری نیز برنامه‌ها و پروژه‌های متعددی را برای مقابله با آلودگی و حفاظت از محیط زیست در دست اجرا دارد. این اقدامات شامل پروژه‌های پژوهشی پیشرفته و همکاری‌های گسترده با نهادها و سازمان‌های مختلف است که به تفصیل در زیر توضیح داده می‌شوند:

پروژه‌های پژوهشی

1. حذف دی اکسید کربن از جریان شبیه‌سازی شده دودکش نیروگاه‌ها با استفاده از UV-فوتوکاتالیست g-C3N4/Cu-Fe-P

این پروژه به بررسی روش‌های نوین برای کاهش دی اکسید کربن در دودکش‌های نیروگاه‌ها می‌پردازد. استفاده از فوتوکاتالیست‌های g-C3N4/Cu-Fe-P که با تابش UV فعال می‌شوند، می‌تواند دی اکسید کربن را به مواد کم‌ضررتر تبدیل کند. این روش نوآورانه به عنوان یک راهکار بالقوه برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای مطرح شده است و می‌تواند تأثیرات مثبتی بر کیفیت هوا و کاهش اثرات تغییرات اقلیمی داشته باشد. اجرای موفق این پروژه می‌تواند به توسعه فناوری‌های پاک و پایدار در صنعت نیروگاهی کمک کند.

2. بررسی و اندازه‌گیری غلظت مواد پر (پلی) فلوئوروآلکیل (PFASs) در هوای محیط داخلی منازل در کلانشهر تهران: یک مطالعه میدانی

مواد پر (پلی) فلوئوروآلکیل (PFASs) به دلیل خواص مقاوم به تجزیه‌شان به عنوان آلاینده‌های پایدار شناخته می‌شوند که می‌توانند اثرات منفی بر سلامت انسان و محیط زیست داشته باشند. این مطالعه به اندازه‌گیری غلظت PFASs در هوای داخلی منازل در تهران می‌پردازد. این مواد می‌توانند از طریق محصولات خانگی، مواد غذایی، و آب آشامیدنی وارد محیط داخلی شوند. هدف از این مطالعه، ارائه داده‌های دقیق در مورد سطح آلودگی PFASs و توصیه‌های لازم برای کاهش تماس مردم با این مواد است. نتایج این پژوهش می‌تواند به سیاست‌گذاری‌های بهداشتی و محیط‌زیستی مؤثر کمک کند.

3. مدل‌سازی و تحلیل فضایی غلظت آلودگی رادیواکتیو (اورانیوم، توریم و پتاسیم) در هوای آزاد با توجه به نقش سنگ‌بری‌ها - مطالعه موردی: شهر تهران

این پروژه به تحلیل و مدل‌سازی غلظت مواد رادیواکتیو (اورانیوم، توریم و پتاسیم) در هوای آزاد شهر تهران می‌پردازد، به ویژه با تمرکز بر سنگ‌بری‌ها که ممکن است منبع مهمی از این آلودگی‌ها باشند. مواد رادیواکتیو می‌توانند اثرات جدی بر سلامت انسان و محیط زیست داشته باشند. با استفاده از مدل‌سازی فضایی، این پروژه به شناسایی مناطق پرخطر و پیشنهاد راهکارهای کاهش آلودگی رادیواکتیو کمک می‌کند. این مطالعه می‌تواند اطلاعات مفیدی برای تصمیم‌گیران محیط‌زیستی و بهداشتی فراهم آورد.

4. مطالعه امکان‌سنجی فناوری کنترل CO2 بازدمی مبتنی بر تکنیک گیاه‌پالایی: نوآوری در تولید مواد غذایی با استفاده از CO2 بازدمی در محیط‌های آموزشی

این پروژه به بررسی امکان‌پذیری استفاده از تکنیک گیاه‌پالایی برای جذب CO2 بازدمی و استفاده از آن در تولید مواد غذایی در محیط‌های آموزشی می‌پردازد. گیاه‌پالایی یک فناوری سبز است که از گیاهان برای جذب و تبدیل آلاینده‌ها استفاده می‌کند. این نوآوری می‌تواند به کاهش سطح CO2 در محیط‌های بسته، مانند کلاس‌های درس، و همچنین به تولید مواد غذایی سالم کمک کند. اجرای این پروژه می‌تواند به ارتقاء آگاهی‌های زیست‌محیطی در میان دانش‌آموزان و دانشجویان و همچنین بهبود شرایط هوای داخلی کمک کند.

همکاری‌های بین‌بخشی و مشاوره‌های تخصصی

1- همکاری با سازمان حفاظت محیط زیست کشور

در سال جاری، مرکز تحقیقات آلودگی هوا همکاری‌های گسترده‌ای با سازمان حفاظت محیط زیست کشور در زمینه اقتصاد سنجی آلودگی‌های زیست محیطی انجام خواهد داد. این مشاوره‌ها به تدوین سیاست‌ها و راهبردهای مؤثر برای کاهش آلودگی‌های زیست محیطی کمک می‌کنند. تحلیل‌های اقتصاد سنجی می‌توانند اثرات اقتصادی و اجتماعی آلودگی‌ها را برجسته کرده و راهکارهای بهینه برای کاهش آن‌ها را پیشنهاد دهند. این همکاری‌ها می‌تواند به توسعه سیاست‌های محیط‌زیستی پایدار و افزایش کارایی اقدامات حفاظتی منجر شود.

2- موازنه مواد و انرژی در پتروشیمی بندر امام

این پروژه با هدف تحلیل موازنه مواد و انرژی در پتروشیمی بندر امام انجام می‌شود. هدف اصلی این پروژه کاهش ضایعات و افزایش کارایی انرژی در فرآیندهای پتروشیمی است. با تحلیل جریان‌های مواد و انرژی، می‌توان نقاط ضعف و فرصت‌های بهبود را شناسایی کرد و راهکارهای مؤثر برای بهینه‌سازی فرآیندها ارائه داد. این پروژه می‌تواند به حرکت به سوی یک اقتصاد پایدار و مبتنی بر محیط زیست در صنعت پتروشیمی کمک کند.

3- ارتباط با شرکت دخانیات ایران

مرکز تحقیقات آلودگی هوا برنامه‌هایی برای همکاری با شرکت دخانیات ایران در راستای کاهش آلودگی‌های مرتبط با دخانیات و بهبود سلامت عمومی دارد. این همکاری‌ها می‌تواند شامل پژوهش‌های مشترک در زمینه کاهش آلودگی‌های ناشی از تولید و مصرف دخانیات و تدوین راهکارهایی برای کاهش تماس مردم با این آلاینده‌ها باشد.

4- همکاری با شهرداری تهران

مرکز تحقیقات آلودگی هوا در سال جاری همکاری‌های گسترده‌ای با شهرداری تهران در زمینه بهبود شرایط زیست‌محیطی شهری و کاهش آلودگی‌های ناشی از فعالیت‌های شهری خواهد داشت. این همکاری‌ها می‌تواند شامل پروژه‌های مشترک در زمینه مدیریت پسماند، کاهش آلودگی هوا و بهبود فضای سبز شهری باشد. هدف از این همکاری‌ها ایجاد یک محیط شهری سالم‌تر و پایدارتر برای ساکنان تهران است.

5- ارتباط با دبیرخانه سلامت و امنیت غذایی کشور