گفت‌وگوهای ویژه/ تحقیقات موفق دانشگاه علوم پزشکی ایران - 5
انجام تحقیقی برای ارائه الگوی مفهومی شبکه دانش در بیماریهای عفونی کشور
دانشیار گروه کتابداری و اطلاع رسانی پزشکی دانشگاه علوم پزشکی ایران به تشریح طرح ارائه الگوی مفهومی شبکه دانش در حوزه بیماریهای عفونی پرداخت و گفت: این طرح منجر به صرفه جویی هزینه‌های سلامت در بخش بیماریهای عفونی و همچنین مشارکت در تولید محصولات دارویی جدید باکیفیت برای این بیماری‌ها را همراه خواهد داشت.
38523.mp3
انجام تحقیقی برای ارائه الگوی مفهومی شبکه دانش در بیماریهای عفونی کشور
به گزارش روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی ایران، در راستای معرفی دستاوردهای تحقیقات تکمیل شده دانشگاه؛ پژوهشگران در قالب گفت‌وگوهایی به تشریح و تبیین این پروژه‌ها می‌پردازند که در قالب گفت‌وگوهای ویژه در وب سایت دانشگاه علوم پزشکی با هدف تبیین رسالت اطلاع رسانی اهداف هفت گانه دانشگاه علوم پزشکی ایران منتشر می‌شود.
در این زمینه دکتر لیلا نعمتی انارکی در گفتوگو با روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی ایران به تشریح طرح تحقیقاتی با عنوان (ارائه الگوی مفهومی شبکه دانش در حوزه بیماریهای عفونی در ایران) پرداخت که این گفتوگو از جنس سلامت پیش روی شماست.
_ با تشکر از جنابعالی با معرفی خود، سوابق علمی، پژوهشی، اجرایی و عملی و فعالیت‌های مرتبط با این پژوهش را بیان فرمایید
دکتر لیلا نعمتی انارکی دانشیار گروه کتابداری واطلاع رسانی پزشکی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی ایران هستم که تاکنون بالغ بر 80 مقاله و 8 کتاب و فصل کتاب پیرامون رشته تخصصی خود با تیم‌های پژوهشی مختلف انجام داده‌ام.
یکی از پژوهش‌های اخیر که در قالب پایان نامه از سوی دکتر مینا محامی اسکویی دانش آموخته دکترای کتابداری و اطلاع رسانی پزشکی از دانشگاه علوم پزشکی ایران در حال اجرا و تمام شده قابلیت پیاده سازی در نظام سلامت برای بهبود ایجاد شبکه‌های دانشی را دارد که تحت عنوان "ارائه الگوی مفهومی شبکه دانش در حوزه بیماریهای عفونی در ایران" است.
_ دلیل اصلی شما برای انتخاب این طرح تحقیقاتی و پژوهشی چه بوده و چه کسانی در این تحقیق یاری دهنده شما بوده‌اند؟
نعمتی انارکی: دلیل اصلی انتخاب مطالعه مذکور، توسعه ارتباطات دانشی و تقویت همکاری و مشارکت بین جوامع دانشی و سازمان‌های بهداشتی برای بهبود ارتباطات درون مرزی و حتی بین المللی در تقویت مراقبت بیماریهای عفونی است. در واقع می‌توان گفت شبکه‌هایی که از نظر تبادل اطلاعات و دانش متراکم باشند می‌توانند برای جذب نوآوری‌های پیچیده بهتر باشند، زیرا ممکن است اعتبار و مشروعیت اقدامات جدید در حوزه بیماریهای عفونی را فراهم کنند و این درحالی‌است که طبق بررسی‌های علمی، نبود هماهنگی و همکاری همه فعالان نظام سلامت در کنترل بیماریهای عفونی واگیر، یکی از مهم‌ترین نقاط ضعف نظام مراقبت بیماریهای واگیر در ایران است.
همچنین نبود اطلاعات کافی در مورد انواع بیماریهای عفونی، مطالعات کم و پراکنده روی ذی‌نفعان محدود و گروه‌های مربوطه در ایران نشان می‌دهد که در این حوزه هنوز چالش‌های زیادی وجود دارد از جمله ضعف در جذب مشارکت سازمان‌های خارج از بخش بهداشتی، همکاری غیرسیستماتیک بین سازمانی، ضعف در ارائه بازخورد به سطوح عملیاتی، رویکرد جزیره‌ای و همکاری ضعیف بین واحدهای تحقیقاتی و بخش‌های آموزشی مانند دانشگاه‌ها.
از این رو این مطالعه با هدف ارائه یک سازوکار موثر برای تقویت مشارکت‌ها و تبادلات دانشی سودمند بین جوامع دانشی و ذی‌نفعان کلیدی (دولتی و غیردولتی) در حوزه بیماریهای عفونی ایران در قالب یک شبکه تبادل دانش انجام شد. این مطالعه با مشارکت و همکاری چند تن از اعضای هیئت علمی گروه آموزشی کتابداری و اطلاع رسانی پزشکی دانشگاه علوم پزشکی ایران و همچنین متخصصین عفونی بالین و غیربالین و اعضای فعال مراکز تحقیقاتی حوزه بیماریهای عفونی سراسر کشور صورت پذیرفته است.
_ پژوهش‌تان را معرفی کرده و با معرفی ویژگی‌ها و نوآوری‌های آن در خصوص موضوعات و محورهای آن شرح دهید:
نعمتی انارکی: این پژوهش یک مطالعه کیفی است و با هدف ارائه الگوی مفهومی شبکه دانش در حوزه بیماریهای عفونی در ایران بر مبنای مصاحبه با متخصصان موضوعی و با سابقه در این حوزه و تحلیل محتوا از نتایج گفتگوها است. در حقیقت شبکه‌های دانش به عنوان یکی از فعالیت‌های مهم مدیریت دانش، سازوکارهایی معرفی می‌کنند که برای ترکیب انواع دانش از افراد مختلف و تبدیل دانش‌های فردی به دانش جمعی مطرح شده‌اند، زمانی که این فرایند بین جوامع تحقیقاتی، سیاسی و علمی از طریق یک شبکه دانش موثر انجام شود، می‌تواند به نتایجی برسد که هیچ فرد یا گروهی به تنهایی به آن دست نخواهد یافت.
بنابراین این مطالعه نشان داد شبکه‌های دانش در حوزه سلامت می‌توانند متشکل از پزشکان، متخصصان، تصمیم گیرندگان و سیاست‌گذاران بهداشتی، محققین، بخش‌های دولتی و غیردولتی باشند که ظرفیت تبادل و انتقال شواهد در عمل برای رویکردهای سلامت را داشته و می‌توانند به عنوان ابزارهایی برای ایجاد یک پایگاه شواهد مفید عمل کنند.
_ آیا این پژوهش به مرحله اجرا و یا بهره برداری درآمده است؟
نعمتی انارکی: پژوهش حاضر در قالب پایان نامه دکتری رشته کتابداری و اطلاع رسانی پزشکی مطرح شد و در مرداد 1402 به نتیجه و اتمام رسیده است. بنابراین فرصت فراهم شدن تمهیدات لازم جهت اجرا و بهره برداری آن هنوز میسر نشده است.
_ این طرح پژوهشی چه گره‌ای از مشکلات مردم باز خواهد کرد؟
نعمتی انارکی: شبکه‌های دانش در واقع به عنوان حلقه مفقوده، در ارائه مراقبت‌های نوین بهداشتی مبتنی بر شواهد توصیف می‌شوند، چرا که می‌توانند پاسخگویی و عملکرد مبتنی بر شواهد بیشتری را در برنامه ریزی سلامت، سیاست‌گذاری و ارائه خدمات با کیفیت به مشتریان سلامت را منجر شوند. بنابراین با توجه به ماهیت متنوع بیماریهای عفونی و تعدد اقدامات برای کنترل و پیشگیری از آنها، شکل گیری و پیاده سازی این شبکه‌ها در حوزه بیماریهای عفونی، بستری موثر برای مشارکت فعال و تبادل علمی متخصصین در جهت دسترسی سریع به شواهد تحقیقاتی جدید و اثرگذار بوده و منجر به صرفه جویی در هزینه‌های حوزه سلامت کشور در بخش بیماریهای عفونی خواهد شد.
همچنین می‌تواند زمینه‌های کاربردی و سیاست‌گذاری‌های مفید در جهت فراهم ساختن زیر ساخت‌های بهره‌گیری از بخش خصوصی و شرکت‌های درگیر همچون داروسازی در تولید محصولات دارویی جدید و باکیفیت مشابه خارجی به بیماران درگیر در حوزه بیماریهای عفونی را فراهم کند.
_ انتظار شما از مسئولین و متولیان امور پژوهشی در زمینه حمایت و یا توسعه فعالیت‌های مشابه چیست و چه راهکارهایی را پیشنهاد می‌کنید؟
نعمتی انارکی: مسئولین و متولیان امور پژوهشی در نظام سلامت می‌توانند سیاست‌هایی را اتخاذ کنند که سطح همکاری‌های بین رشته‌ای و بین بخشی، فرهنگ کار مشارکتی، تعاملات تیمی در حوزه سلامت بین مراکز تحقیقاتی و فراسازمانی گسترش یابد. همچنین برای حمایت از اجرا و توسعه چنین پژوهش‌هایی می‌توانند بستر مناسب را از لحاظ تامین مالی (تشویق و پاداش همچون اعطای گرنت) و به‌کارگیری نیروی انسانی متخصص و با تجربه دانشی از رشته‌های متنوع را فراهم کنند.
:
کامنت