به گزارش روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی ایران، در راستای معرفی دستاوردهای تحقیقات تکمیل شده دانشگاه؛ پژوهشگران در قالب گفت‌وگوهایی به تشریح و تبیین این پروژه‌ها می‌پردازند که در قالب گفت‌وگوهای ویژه در وب سایت دانشگاه علوم پزشکی با هدف تبیین رسالت اطلاع رسانی اهداف هفت گانه دانشگاه علوم پزشکی ایران منتشر می‌شود.

در این زمینه دکتر مظاهر قلی پور ملک آبادی در گفت‌و‌گو با روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی ایران به تشریح طرح تحقیقاتی با عنوان (طراحی - ساخت و مشخصه یابی زخم پوش دو لایه ساخته شده از پرده آمنیوتیک آسلولار پوشیده با یک لایه بسیار نازک برای مهندسی بافت پوست) پرداخت که این گفت‌وگو از جنس سلامت پیش روی شماست.

- با تشکر از جنابعالی با معرفی خود، سوابق علمی، پژوهشی، اجرایی و عملی و فعالیت‌های مرتبط با این پژوهش را بیان فرمایید

اینجانب مظاهر قلی پور ملک آبادی عضو هیئت علمی گروه بیوتکنولوژی پزشکی، دانشکده پیراپزشکی، دانشگاه علوم پزشکی ایران هستم. در مقطع لیسانس در رشته علوم آزمایشگاهی و در مقاطع کارشناسی ارشد و دکترای تخصصی در رشته بیوتکنولوژی پزشکی فارغ التحصیل شده ام. حوزه فعالیت علمی ام مهندسی بافت و ساخت جایگزین‌های بافتی برای ترمیم بافت‌های مختلف از جمله پوست، استخوان و چشم است. عمده هدف از پروژه‌های بنده تجاری سازی محصولات مرتبط با حوزه مهندسی بافت پوست، استخوان و چشم است.

_ دلیل اصلی شما برای انتخاب این طرح تحقیقاتی و پژوهشی چه بوده و چه کسانی در این تحقیق یاری دهنده شما بوده اند؟

قلی پور ملک آبادی: پرده آمنیوتیک انسانی سال‌هاست که برای درمان زخم‌های پوستی مورد استفاده قرار می‌گیرد. با این وجود، این زخم پوش خواص مکانیکی بسیار پایینی دارد، زود تخریب شده و همچنین قابلیت بخیه شدن بسیار پایینی دارد. در این پروژه به فکر این افتاده ایم تا با روشی نوین، یک لایه بسیار نازک (کمتر از 50 میکرومتر) از یک پلیمر شفاف پلاستیک از جنس سیلیکون را بر روی پرده آمنیوتیک قرار دهیم تا در کنار لمینت شدن زخم پوش (افزایش شفافیت آن)، معایب پرده آمنیوتیک که در بالا ذکر شد را کاهش دهیم. این پروژه زیر نظر بنده و دانشجویان کارشناسی ارشد و دکترای رشته‌های بیوتکنولوژی پزشکی و علوم سلولی کاربردی در مرحله پایانی اجرایی قرار دارد.

_ پژوهش‌تان را معرفی کرده و با معرفی ویژگی‌ و نوآوری‌ها درخصوص موضوعات و محورهای آن را شرح دهید.

قلی پور ملک آبادی: داربست‌های مهندسی بافت با تقلید بافت طبیعی بدن و ساختار سه بعدی محیطی برای رشد و تمایز سلول‌های بنیادی ایجاد می‌کنند. تا به امروز داربست‌های مختلفی از مواد سنتتیک و بیولوژیک بدن ساخته شده است که هر کدام مزایا و معایب خود را دارند. در این میان استفاده همزمان مواد بیولوژیک و سنتتیک در کنار هم می‌تواند معایب هر کدام از داربست‎‌ها را پوشش داده و یک داربست با قابلیت جدید و کاربردهای گسترده تری را ایجاد کنند که روند ترمیم بافتی را بهبود بخشد. سال‌هاست که از پرده آمنیوتیک در مهندسی بافت استفاده می‌شود، اما به دلیل برخی معایب این زخم پوش از قبیل خواص مکانیکی پایین یا تخریب سریع و مشکل در بخیه شدن، به‌خصوص در شرایط خیس (wet)، آن را به‌صورت دولایه با یک ماده دیگر از جنس سیلیکون که زیست سازگاری بالا و خواص ویژه ای دارد بهبود بخشیدیم. زخم پوش طراحی شده علاوه بر شفافیت، زیست سازگاری و استحکام بالا، به اکسیژن نیز نفوذپذیر است.

این زخم پوش فوق نازک نخستین بار است که در این حوزه طراحی و ساخته می‌شود. روش کوتینگ مورد استفاده برای ساخت این داربست دولایه نیز ابداعی است که سبب شده یک داربست منسجم و با ضخامت پایین اما با استحکام بالا ساخته شود که در مهندسی بافت‌های نرم مورد استفاده قرار گیرد. حضور سیلیکون بر روی پرده آمنیوتیک همچنین در جلوگیری از تشکیل اسکار هیپرتروفیک پس از درمان زخم نیز کمک می‌کند.

_ آیا این پژوهش به مرحله اجرا و یابهره برداری درآمده است؟

قلی پور ملک آبادی: این پروژه در مرحله نهایی اجرایی قرار دارد. مراحل آزمایشات برون تنی و حیوانی از این پروژه به اتمام رسیده است و در مرحله آنالیز نتایج و نگارش مقاله قرار دارد.

_ این طرح پژوهشی چه گره ای از مشکلات مردم باز خواهد کرد؟

قلی پور ملک آبادی: همانطور که پیش تر به آن اشاره شد، حضور سیلیکون با این روش بر روی پرده آمنوتیک که بتواند اکسیژن را از خود عبور دهد و همچنین به زخم پوش قابلیت بخیه شدن و افزایش خواص مکانیکی دهد بسیار می‌تواند در کاربرد این زخم پوش برای درمان زخم‌های مختلف پوستی، به‌خصوص در نواحی از بدن که تحرک بیشتری دارد (به عنوان مثال زانو یا آرنج) تاثیر مثبت داشته باشد. امید است با ادامه این مطالعه و انجام مطالعات بالینی، برای اخذ تاییدیه تولید این محصول به‌زودی اقدام شود.

_ انتظار شما از مسئولین و متولیان امور پژوهشی در زمینه حمایت و یا توسعه فعالیت‌های مشابه چیست و چه راهکارهایی را پیشنهاد می‌کنید؟

قلی پور ملک آبادی: مهمترین انتظار پژوهشگران دانشگاه از مسئولین و متولیان امور پژوهشی بررسی مداوم مطالعات و پژوهش‌های پژوهشگران سرآمد دانشگاه و حمایت‌های مالی از این پژوهشگران در قبال تولید محصولات پزشکی و اخذ تاییدیه تولید از اداره مربوطه است. پژوهشگران فعال با رزومه قوی در این زمینه در دانشگاه به راحتی قابل شناسایی است. همچنین حمایت‌های مالی و تجهیزاتی برای پژوهشگران برتر دانشگاه در انجام پروژه‌های ملی (مگاپروژه) و فناورانه می‌تواند نقطه امید و قوتی برای این عزیزان باشد.

پیشنهاد می‌شود دانشگاه اساتید با توانایی و تجربه تولید و تجاری سازی را شناسایی کند، طرح‌های تولیدی ارائه شده از سوی این اساتید را مورد بررسی قرار دهد و در صورت پتانسیل تجاری سازی، از طرح‌های تولیدی شان حمایت کرده و در سهم تولید نیز شریک شود. به این صورت، دانشگاه از طرف تیم تحقیقاتی و اساتید خود می‌تواند هم به کسب درآمدی در حیطه نسل نو دست یابد و هم محصولاتی با برند خود به مراکز درمانی عرضه کند. این مسیر از سوی دانشگاه ارائه شده است، ولی عملا به نتیجه نرسیده است که دلیلش را باید بررسی کرد. همانطور که می‌دانید، مسیر تجاری سازی و تولید کاملا با مسیر تحقیقات و آموزش متفاوت است. حتی یک روز تاخیر در سیستم بروکراسی یا عقد قراردادها بین دانشگاه و شرکت‌های تولیدی می‌تواند شرکت‌های مستعد در این زمینه را از دانشگاه دور کند. دانشگاه می‌تواند با حمایت از مراکز رشد خود، تسریع بسیار زیاد فرایندهای اداری و بروکراسی تا حد بسیار زیادی شرکت‌های دارای پتانسیل تولید را ترغیب به فعالیت در دانشگاه‌ها کند. متاسفانه تا به امروز این دستاورد موفق نبوده است. همچنین در مراکز رشد موانع بسیار زیادی برای رشد شرکت‌های تولیدی وجود دارد که این مشکلات تنها به دست دانشگاه حل می‌شود و مرکز رشد به تنهایی توانایی برطرف کردن این موانع را ندارد.

_ اگر توضیح دیگری درخصوص برنامه های‌جاری، آینده و اهداف تان دارید در خاتمه این گفت‌وگو بفرمایید.

قلی پور ملک آبادی: تیم تحقیقاتی ما بیش از 10 سال در حال انجام تحقیق و توسعه محصولات پزشکی است. شرکت‌های دانش بنیان ما در این زمینه فعال هستند و تا به امروز سه محصول از محصولات ما تاییدیه اداره کل تجهیزات و ملزومات پزشکی برای استفاده در بالین را دریافت کرده است. همچنین محصولات بعدی گروه ما در مرحله بررسی از سوی اداره غذا و دارو است و امید است طی دو سال آینده محصولات با تکنولوژی بین المللی را وارد مراکز درمانی کنیم.